บทสรภัญญะ บุญข้าวประดับดิน บุญข้าวสาก
(วันพบญาติ เพื่อแสดงความกตัญญูกตเวที)
(ขึ้น) ประเพณีอีสานบ้านเฮา แรมสิบสี่ค่ำเดือนเก้า เอาห่อข้าวน้อยไปหยาย
(รับ) มีอาหารหวานคาวมากมาย หมากพลูก็เอาไป ยาสูบธูปเทียนมีห่อเอาไว้สิ่งไหนดีๆ พ่อแม่ญาติๆ ดับชีวีวิญญาณท่านจะมาเอา
ยมพระบาลปล่อยให้มาเดือนเก้าอย่าลืมเด้อลูกเต้า ให้เอาห่อข้าวไปวัด
สารพัดอาหารการกิน ห่อไปหยายไว้กับดิน หยาดน้ำให้ได้ถึงกัน ปู่ย่าเราทำมาตั้งนาน ถ้าลูกๆ เกียจคร้านพ่อแม่บ่อได้กิน
ดับเดือนเก้าบุญข้าวประดับดิน ชาวอีสานทุกถิ่นสืบสานต่อประเพณี
บุญข้าวสากหยายห่อข้าวน้อยอีกทีกลางเดือนสิบพอดีสิบห้าค่ำจำหน่อยหนา
เคยได้ยินคนเขาเล่ามา วิญญาณบิดามารดาหาบตะกร้ามาคอย
ท่านสิมาเอาห่อข้าวน้อย ไปไสน้อลูกข่อย เห็นแต่ลูกผู้อื่นเขา
ให้หมู่เจ้าสมหวังดังตั้งใจ ทำบุญทำทานเอาไว้ให้ร่ำรวยขึ้นตลอดกาล ลูกหลานยายไม่เห็นความสำคัญ โอ้น้อดวงวิญญาณ…มาคอยลูกแล้วบ่อเห็น
(กลอนลำเดี่ยว)
ดวงวิญญาณมาคอยถ่า ไผ๋..กายไปกายมา..เขายังได้เต็ม..กะต่า..
ไปไสน้อ..ลูกหล้า..แม่มาถ่าจนอ่อนใจ.. ถ่าอยู่ใต้ฮ่มไม้… มองหานำฮ่มไม้ หมู่เอิ้นใส่อยากอายเขา เด้…น้อ…
มองหาของกินเฮา.. โลดบ่อมีพอปั้น..
เสียแฮงบิดานั้น..เสียแฮงมารดานั้น หวังมากินให้อิ่ม..อิ่ม ลูกแม่เอย.. มีแต่หอมอูดเอ้า ของสองเฒ่าโลดบ่อมี
คิดต่อลูกผู้นั้น… คิดต่อลูกผู้นี่ ลืมพ่อแม่แล้วน้อคำ.. จักแม่นเวรหรือกรรมเพิ่นปล่อยมา..แล้วคอย….เก้อ
จังหันเด้อแม่มาถ่า ตอนเพลมาแม่คอย..อยู่ ผู้ฟังเอ้ย.. ไผ๋ได้ฟังได้ฮู้ ให้ทานไว้ก่อนสิตาย เสียดายเด้.. เสียใจเด้.. ถ่าลูกแต่เดือนเก้าจนเข้าสู่เดือนสิบ
ของกินยายโลดบ่อมีพอเม็ด หมู่เพิ่นเหลือเอาเมือพร้อม
ลูกหลานยายโลดบ่อยอมมาใกล้.. คงสิยากเวียกหลายลืมแม่ได้บ่อน่าเชื่อ..
พ่อแม่เด้อ.. บุญคุณมากล้นเหลือ… เหนือแผ่นดินแผ่นฟ้า
หาแนวเปรียบท่านบ่อมี ทำให้ดี ดี เด้อ….. จำเอาเด้อ..ลูกหลานไผ๋
อย่าเป็นคือลูกหลานข่อย.. พ่อแม่หาบต่ามาคอย.. น้ำตาย้อย น้ำตา..หย่าว.. บ่อได้กินอีหยัง..ลูกบ่อหยาย..ห่อข้าว.. เพิ่นเอาให้
จั่งได้กิน จั่งได้กิน….เออ..เอ้ย.. พี่น้องเอย..
(ประสานเสียง)
จงแทนคุณบิดรมารดา ท่านให้กำเนิดมาเลี้ยงลูกจนเติบ..ใหญ่
ให้ทำบุญแล้วอุทิศไป ตักบาตรหยาดน้ำไปให้ พ่อแม่และปู่ย่าตายาย
สมบัตินั้นท่านแบ่งสรรค์ปันให้ ลูกได้กินได้ใช้ได้เลี้ยงครอบครัวตน
ให้นึกถึงบุพการีชน ท่านห่วงลูกทุกคน แต่หนีไม่พ้นความตาย
พวกดิฉันต้องขออภัย ให้เป็นคติเตือนใจของลูกๆ หลานๆ
อย่ามองข้ามฮีตเก่าโบราณปู่ย่าทำ มาตั้งนาน…..ให้สืบสานต่อเถิดเอย…ฯ